Wat is Gestalttherapie?

Gestalt is een Duits woord dat “geheel” of “samenstelling” betekent en hiermee wordt er een “totaalbeeld” bedoeld. De gestalttherapie is een psychotherapeutische stroming die ontstaan is in de jaren 40 van de twintigste eeuw en werd ontwikkeld door Frederick S. Perls. Het is een alternatief voor stromingen zoals de gedragstherapie, cliëntgerichte, psychotherapie, psychoanalyse en systeemtherapie.

De mens wordt gezien als een eenheid van lichaam en geest, aangeduid als “holistisch perspectief”

De gestalttherapie is een vorm van lichaamsgerichte therapie, waarbij de beleving in het hier-en-nu centraal staat.

Hoe werkt Gestalttherapie?

Volgens de gestalttheorie is contact even noodzakelijk voor mensen als zuurstof en water. Daarom wordt gestalttherapie ook wel: “De psychotherapie van het contact” genoemd. Uitgangspunt is dat de mens een onlosmakelijk deel is van zijn omgeving zoals: gezin, werk, vrienden en de rest van de wereld.

De cliënt wordt aangemoedigd om zelf tot inzichten te komen via ervaringsgerichte bewustwording om daarna het nieuwe te integreren in het contact met zichzelf en zijn omgeving.

U krijgt de gelegenheid om stil te staan bij uzelf. Door aandacht te geven aan gevoelens, ervaringen en gedachten, geeft u uzelf de kans een bewuster en gezonder leven te creëren.

Om het veranderingsproces in gang te zetten, wordt cliënten geleerd om hun gewaarzijn te gebruiken. In de gestalttherapie is dit de belangrijkste werkwijze om een situatie te veranderen. Experimenteren met gerichte gewaarzijn helpt de cliënt uit de “waarom-carrousel” te stappen.

De therapeut speelt er vaak een actieve rol bij de poging de cliënt opnieuw gebruik te leren maken van zijn zintuigen en bewegingsapparaat. Perls beschreef dit proces ooit als “je verstand verliezen om bij je zintuigen te komen”. Dit houdt in dat de cliënt leert zijn gewaarzijn te richten door het opnieuw gevoelig maken van zijn voornaamste zintuiglijke vermogens: leren kijken, i.p.v. staren, luisteren i.p.v. opvangen of stommetje spelen, enz.

Hieronder geef ik een aantal voorbeelden van de technieken die ik gebruik tijdens mijn werk.

Je leert lopen en niet gedragen worden,

je speelt met klanken, dan leer je met woorden communiceren,

woorden drukken uit,

wat in je leeft.

Dr. Frederick (Fritz) Perls

Het gericht gewaarzijn

Door de techniek van het gericht gewaarzijn te gebruiken: “Waar ben je nu?”, of “Waar ben je je nu bewust van?”, enz., er werd ontdekt in het werk met de cliënten in het “hier en nu” dat verbale communicatie doorgaans misleidend is, maar lichaamstaal niet.

De lege stoel techniek

Een van de bekendste en meest gebruikte gestalt-technieken is “de lege stoel”. Als zij door een ervaren therapeut wordt toegepast, lijkt deze krachtige techniek eenvoudig, maar toch vereist dit veel vakmanschap. De cliënt krijgt de opdracht steeds van plaats te verwisselen tussen twee stoelen. De twee stoelen stellen verschillende delen van hemzelf voor, of de relatie tussen hemzelf en iemand anders, en tussen hen wordt een dialoog gevoerd. Tenzij deze techniek op de juiste manier gericht wordt, helpt het om de tegenstijdigheden en splitsingen in de persoonlijkheid van de cliënt op te heffen, zodat hij de therapie kan beleven als een krachtige en helende ervaring.

“Het kind laten spreken” of “Innerlijke kind”

Het “innerlijke kind” is het deel van iemands persoonlijkheid dat zich heeft ontwikkeld tijdens zijn kinderjaren, en beïnvloedt het gedrag van de volwassene in het heden.

Deze techniek helpt het “kind” heftige en belangrijke gevoelens te uiten, zich “vergeten” gebeurtenissen en emoties te herinneren zodat de “volwassene” naar de meningen en gevoelens van het “kind” zal luisteren en deze te wijzigen aan de hand van de volwassen werkelijkheidsbeleving en oordeelsvorming. Daardoor worden de blokkades of problemen vanuit het heden aangepakt.